Inkscape voor tuintekenen

Deze cursus is gericht op het maken van vectortekeningen in Inkscape voor tuinenontwerpen en beplantingsplannen.

Liesbeth d'Hont (juni 2023) Error creating thumbnail: File missingError creating thumbnail: File missingError creating thumbnail: File missing

Installeren Inkscape

Het programma Inkscape is een Open Source programma en is gratis te installeren op Windows, Mac of Linux computers. Op de website van Inkscape kun je het programma downloaden.

(Let op bij het installeren van Inkscape op een Mac computer, hierbij moet je ook het programma Xquartz op je computer hebben staan. Als je dat nog niet hebt, installeer dan eerst Xquartz, sluit je computer af, installeer dan Inkscape en start je computer dan opnieuw op.)

Bij het installeren van Inkscape kun je kiezen voor een Nederlandse versie of de originele, die is in het Engels.

Onder 'Bewerken/Edit' en 'Voorkeuren/Preference' kun je ook later nog de 'System language' op 'Dutch' zetten om het in het Nederlands in te stellen. Daarna moet je Inkscape opnieuw starten.

Het uiterlijk van Inkscape en sommeige icoontjes kunnen licht verschillen tussen de versies van Windows, Mac en Linux. De afbeeldingen die in deze handleiding gebruikt worden komen uit de Linux versie.

Aanpassen Template

Inkscape open vanuit een standard instelling; deze kun je aanpassen aan je eigen voorkeuren. Je kunt dan de standard 'Template' overschrijven, waarna Inkscape zal opstarten met jouw instellingen.

Hier een lijstje van aanpassingen die ik zou doen voor het maken van tuintekeningen:'

• taal

• afmetingen pagina of paginarand uit

• alle maten in mm

• het raster in mm, en op 1mmx1mm, major op 10mm

• aanpassen scherm indelen

• aanpassing bij 'uitlijnen en verdelen'

• aanpassen Gedrag, Stappen vernauwen/verwijden 0.1mm

• aanpassen Gedrag, grenswaarde vereenvoudigen 0,0003

Aanpassingen in Document Eigenschappen:

Onder 'Bestand/File', 'Document Eigenschappe/Document properties' pas je het volgende aan:

Alle maten op mm. Afmeting van paginarand aanpassen aan afmeting van de lasersnijder, dit geeft een schaduwrand in het document waarbinnen je kan tekenen. Als je dit niet wil kun je de 'Paginarand weergeven/Pageborder' uit vinken.

Error creating thumbnail: File missing

Zet om het raster aan te passen, het raster eerst aan onder 'Beeld/View' en 'Raster'.

Zet in het derde tab van de Document Eigenschappen ook de maten op mm, en zet de afmetingen op 1 x 1 mm, en hoofdlijnen op 10mm.

Error creating thumbnail: File missing

Zelf vind ik het prettiger werken met alle iconen en menufuncties bovenaan het tekenveld en daardoor in een breed tekenveld te tekenen. Dit stel je in via 'Beeld/View' en vink je 'Aangepast/Custom' aan.

Error creating thumbnail: File missing

Ga via 'Object' naar 'Uitlijnen en verdelen/Allign and distribute'.

Stel 'Relatief tov/Relative to' in op 'Laatst geselecteerde/ Last selected'.

Error creating thumbnail: File missing

Klik dan op de x-jes om de extra windows rechts te sluiten, en wis alles uit het tekenveld.

Error creating thumbnail: File missing

Sla dit bestand dan leeg op als default.svg (voor de Nederlandse Inkscape versie default.nl.svg) en sla het op op bijv. de Desktop.

Kopieer dan dit bestand naar de map Templates waar Inkscape is geinstalleerd (zie hieronder), en overschrijf daarmee het oude bestand.

Waar vind ik Inkscape op mijn computer?

Windows: Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory.

Inkscape is zeer waarschijnlijk geïnstalleerd in C:\Program Files\Inkscape, dan vind je de template directory in C:\Program Files\Inkscape\share\templates. Sluit Inkscape af als je daarin werkte, en start opnieuw Inkscape op. Dan opent Inkscape met de voorkeuren die jij in de Template hebt opgeslagen.

Mac: Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory.

Je vind deze onder Applications, zoek Inkscape in de lijst en klik hierop met rechter muisknop (ctrl+klik), 'Show Package Contents', open Contents, open Resources, open Share, open Inkscape, open Template folder. Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory. Sluit Inkscape af als je daarin werkte, en start opnieuw Inkscape op. Dan opent Inkscape met de voorkeuren die jij in de Template hebt opgeslagen.

Ubuntu: Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory.

Een Template pas je in Ubuntu aan als User. Je vind dan de Template folder in de .config files. Ga naar Computer, home, zet onder View de 'Hidden files' aan, ga naar de specifieke user folder, open .config, open inkscape, open templates. Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory. Sluit Inkscape af als je daarin werkte, en start opnieuw Inkscape op. Dan verschijnt de nieuwe Extension in de Extension/Uitbreidingen menu erbij.

---

Basis van het programma Inkscape

Inkscape zie ik verdeeld in 2 delen: de Object kant en de Paden kant. Daar aan vooraf gaat nog Geometrische fase. Dit zie je terug komen in het menu en in de iconen die het programma gebruikt.

Het menu heeft een onderdeel 'Object' en 'Paden/Paths'. In deze menu onderdelen vind je de bewerkingen die toegepast kunnen worden op 'objecten' ofwel alle vormen in jouw tekening, of de bewerkingen die van toepassing zijn op de 'paden en vecotoren', ofwel de lijnen die de vormen bepalen.

Bij deze twee menu onderdelen horen ook twee verschillende (belangrijke) icoontjes:

Error creating thumbnail: File missing

'Objectpijl' om objecten te selecteren en bewerken

Error creating thumbnail: File missing

Vectorpijl om paden en vector nodes te selecteren en bewerken

De menubalk met iconen verandert mee bij het selecteren van de verschillende pijltjes. Dan zijn de iconen voor de bewerkingen zichtbaar die van toepassing zijn op de bewerkingen met dat pijltje.

---

Vormen maken

Rechthoeken, cirkels, sterren en driehoeken, sprialen.

Vormgereedschappen

De vormen hebben handvaten om ze te vervormen door de handvaten te verslepen, zolang de vormgereedschappen in de linkerbalk aangeklikt zijn en de vorm nog geen path is. Zo kun je de grootte bepalen, afgeronde hoeken maken, delen van een cirkel maken, meerdere, stompe of spitse punten van een driehoek of ster maken.

Paths met vectoren

Om de afzonderlijke punten (vectorten) van een vorm te kunnen bewerken moet de vorm een path zijn. Dit kan via 'path' 'object to path'.

Path

Een lijn in Inkscape is meestal een 'pad' (path) met 'knooppunten' (vectoren). Soms zijn vormen nog niet opgebouwd uit zo'n pad met vectoren, dan kan het nodig zijn om via het menu 'path' naar 'object to path' te gaan. Niet alle vormen hoeven een path te zijn om ze te kunnen snijden met de lasersnijder, maar wel bij bijvoorveeld teksten.

Simplify path

Bij de bovengenoemde bewerkingen kunnen hele complexe paden met vele vectoren ontstaan zijn. Deze kunt u versimpelen, maar dan wordt de vorm ook minder gedetaileerd. U vindt deze bewerking onder 'path' en 'simplify'. Deze vermindering van vectoren gaat met een van te voren ingestelde waarde, die zit verstopt onder 'file', 'inkscape preferences', 'misc' en dan kunt u de 'simplification threshold' in stellen.

Stippellijn

In Inkscape kunt u een lijn definieren als stippellijn, door de lijn te selecteren, via 'object', 'fill and stroke' naar 'stroke style', en de stippellijnkeuze bij 'dashes'. Deze 'stippellijn' is echter geen echte onderbroken lijn. De lasersnijder leest deze 'stippellijn' als een lijn, en zal hem dan ook snijden als een doorgetrokken lijn.

Onderbroke stippellijn (voor de lasersnijder)

Teken de lijn die gestippeld moet worden. Ga naar'fill and stroke' naar 'stroke style', en de stippellijnkeuze bij 'dashes'. Ga dan naar 'Extentions', 'Modify path', 'Convert to dashes'. Dan is de stippellijn verdeeld in korte lijnstukjes met vectornodes.

Vulling en lijn

Ctrl+Shift+F, of dubbelklik op Fill:/Stroke: links onder, dan opent een dialoogvenster met de volgende tabbladen:

Vullen

kies een kleur in de kleuren balk, klik op kleur voor vullen. Vullen in de kleur zwart gebruiken we voor graveren.

Lijnkleur

Shift+klik op een kleur in de kleuren balk geeft de lijnkleur. De lijnkleuren rood en blauw gebruiken we voor snijden, andere kleuren kunt u gebruiken voor hulplijnen/-objecten in de tekening.

Lijnstijl

Lijnstijl zo dun mogelijk (0,01mm kan bij precisie werk, 0,1mm is beter bruikbaar), de lasersnijer heeft een precisie van 0,02mm, let op maatvoering mm, px, etc. De stippellijn van Inkscape wordt door de lasersnijder gelezen als een lijn en hij zal de lijn/vorm dus geheel uitsnijden. Zie 'stippellijn, en onderbroken stippellijn'.

Let op: opacity, soms zijn objecten niet zichtbaar als ze geimporteerd zijn, dan staat opacity op 0%.

De kleuren in Inkscape zijn RGB-kleuren.

Selectiegereedschap

Pijl

bovenste knop met de pijl (F1 of Spatie), hiermee kun je elk object op het canvas selecteren en geeft het dan 8 pijlvormige handvaten. Klik eenmaal op de vorm: naar buiten wijzende pijlen.

Verplaatsen

Ctrl + slepen object: horizontaal of vertikaal verplaatsen

Kan ook via Object, Transformeren en Move/verplaatsen, ook http://tavmjong.free.fr/INKSCAPE/MANUAL/html/Transforms.html

Schalen

slepen van een van de 8 pijlen, Ctrl om hoogte/breedteverhouding te behouden

Roteren

klik 2 maal op het object voor roterende pijlen, door handvaten te verslepen kan het object roteren, Ctrl + slepen object rotatie beperkt tot stappen van 15 graden. Versleep het kruisteken om het rotatie middelpunt in te stellen.

Scheeftrekken

slepen van de niet-hoekpunt-handvaten, Ctrl + slepen object scheeftrekking beperkt tot stappen van 15 graden.

Meervoudige selectie

klik op het canvas en sleep de 'elastiek' om de objecten heen. Of Shift+klik op meerder objecten achter elkaar. Als een object is geselecteerd krijgt het een gestreepte lijn eromheen.

Deselecteren

Esc, of klik naast de geselecteerde objecten.

Alles selecteren (in een laag)

Ctrl+A

Afmetingen

tijdens het gebruik van de selectiegereedschappen kunt u ook gebruik maken van de numerieke bewerkingsvelden in de gereedschappenbalk bovenaan het canvas. Voor de coördinaten en de grootte, let hierbij op de maatvoering (mm, px, etc).

Documenteigenschappen

Onder file zit documenteigenschappen, hierin kunnen een aantal settings voor het document ingesteld worden. Zoals:

- Maatvoering in px of mm. Handig om in mm te zetten aangezien de lasersnij-software ook hiermee werkt.

- Grids kan ook in mm, en gewenste afstand invoeren (Grids aan of uit is Shift+#, Guids aan of uit is Shift+|)

Groeperen

een aantal objecten samen gedragen zich dan als een object. Selceteer de te groeperen objecten en dan Ctrl+G. Ctrl+klik op een object van de groep om het apart te bewerken.

Degroeperen

Ctrl+Shift+G

Booleans

Om een vorm te maken door twee of meer vormen samen te voegen of van elkaar af te trekken. Onder 'path' vindt u verschillende boolean mogelijkheden. Soms moeten vormen eerst een path zijn om ze met de boolean functies te kunnen bewerken. Dit kan via 'path', 'object to path'.

Union

Probeer met twee deels overelkaar liggende vormen (fill en stroke aan) de verschillende boolean bewerkingen uit om het effect hiervan te zien.

Difference

Probeer met twee deels overelkaar liggende vormen (fill en stroke aan) de verschillende boolean bewerkingen uit om het effect hiervan te zien.

Intersection

Probeer met twee deels overelkaar liggende vormen (fill en stroke aan) de verschillende boolean bewerkingen uit om het effect hiervan te zien.

Exclusion

Probeer met twee deels overelkaar liggende vormen (fill en stroke aan) de verschillende boolean bewerkingen uit om het effect hiervan te zien.

Division

Probeer met twee deels overelkaar liggende vormen (fill en stroke aan) de verschillende boolean bewerkingen uit om het effect hiervan te zien.

Cut Path

Probeer met twee deels overelkaar liggende vormen (fill en stroke aan) de verschillende boolean bewerkingen uit om het effect hiervan te zien.

Tekst

Teksten maken gaat op een vergelijkbare manier als het maken van vormen.

Lettertype/Font

Zolang de tekst een handvat heeft (kleine vierkantje linksonder) kan de tekst gewijzigd worden en een font gekozen, zolang de tekst-icon in de linkerbalk is aangeklikt en de tekst nog geen path is.

Object to Path

Als de tekst definitief is kan er een path van gemaakt worden, door onder 'path', 'object to path' te klikken. Hierna kan de tekst en font niet meer gewijzigd worden.

Tip: kopieer het tekstvlak voor het een path gemaakt wordt.

Tekst bewerkingen

Onder 'Text', 'Text and Font' kan makkelijk tekst bewerkt worden, en kunnen meer functies geselecteerd worden, zoals 'put on path'.

Put text on path

Teken de vorm of lijn (path) waarop de tekst moet komen. Selecteer de vorm en met Shift ingedrukt selecteer ook de tekst. 'Text', 'put on path' en de tekst volgt de vorm of lijn. Nu kan de vorm nog aangepast worden en de tekst zal deze vorm volgen.

Let op: voor het verwijderen van de vorm, moet de tekst eerst een path worden: 'path', 'object to path'. Nu kan de vorm worden verwijderd.

Foto/plaatje

Import

Met 'import' kunt u een foto importeren in de tekening.

Embedded

Kies dan voor 'embedded', dan staat de foto echt in de tekening en opent de tekening ook met deze foto op een andere computer.

Tip: als u twijfelt of de foto wel embedded in de tekening staat, kunt u alle foto's in de tekening selcteren en via 'extensions', 'images', 'embedded images', aanvinken 'embed only selected images' en 'apply' als nog de foto's in de tekening zetten.

Pixels

Een foto bestaat uit pixels. Dit zijn de kleine blokjes die samen de vorm en de kleur van de foto bepalen. Als de foto vergroot wordt dan vergroten de pixels mee en ontstaat een kartelige lijn.

Vectoren

Het verschil tussen pixels en vectoren is dat bij het vergroten van een vector-tekening, de afstand tussen de verschillende vectoren vergroot. Door het verplaatsten van vectoren kan de tekening verandert worden. Bij een plaatje dat bestaat uit pixels kan dat niet.

Trace bitmap

Van een plaatje met pixels een vector-tekening maken: 'path', 'trace bitmap'. Hier zijn verschillende mogelijkheden om het plaatje om te zetten naar vectoren. Vooral door met deze mogelijkheden te spelen kunt u bepalen wat het gewenste effect geeft voor uw tekening.

Tip: Om een plaatje te graveren is het 'traceren van een bitmap' niet perse nodig. Om een grafischer effect te krijgen of om het graveren te combineren met snijden zijn er verschillende manieren om de vectoren te krijgen. Door het contrast, de omlijning van verschillende vakken, of kleuren van het plaatje te gebruiken. Hierbij kan gevarieerd worden met de treshold of het aantal kleuren.

Uitlijnen en 'snapping' van objecten

Uitlijnen en volgorde

Ctrl+Shift+A voor het dialoogvenster Aligne and Distribute . Selecteer de te verplaatsen objecten en kies bijvoorbeeld 'center on horzintal axis' en kies daarna verdelen over het horizontale vlak.

Let op: de keuze voor relative to: last selected, selection, etc.

Voor- of achtergrond

Om over elkaar heen liggende vormen in een layer naar de voor- of achtergrond te brengen (in dezelfde laag) geruik je PAGE UP en PAGE DOWN

Snapping

In de toolbars met verschillende Inkscape functies zijn ook de verschillende 'snap' mogelijkheden opgenomen. Deze kunt u aan en uit zetten door erop te klikken. Zo kan een object bij het verplaatsen 'snappen' aan een (hoek)punt van een ander object of aan een lijn, kruising, of middelpunt van lijnen en naar of vanuit het centerpunt of rotatiepunt. Ook kan er gesnapt worden naar een guidline of grid, als deze toepassingen aan geklikt zijn.

Guides

Guides sleep je uit de kantlijnen boven en onder en links en rechts. Een 45* guide line sleep je vanuit de hoeken.

Onder 'edit' vindt u 'guides around page'.

Guides maak je zichtbaar of onzichtbaar door Shift+|.

Grid

Het Grid maak je zichtbaar door Shift+#. Onder Bestand, Documenteigenschappen kun je de afmetingen van het grid instellen.

Tekengebied/werkveld aanpassen voor Lasersnijder

Document eigenschappen

Hier kan de pagina grootte ingesteld worden: de afmetingen van je werkveld (max. 60x30cm) invoeren of resize page to drawing or selection.

Dit is belangrijk voor het programma van de lasersnijder. De lasersnijder zal de tekening lezen van de linker bovenhoek naar de rechter onderhoek. Als de te snijden/graveren vormen in de tekening geselecteerd zijn, dan kan met 'resize page to drawing or selection' de grootte van het werkveld worden ingesteld, en is daarmee automatisch een werkveld gecreeerd waarbij de linkerbovenhoek precies gelijk valt met het meest linker en meest bovenliggende punt van de tekening, zo ook voor de rechter onderhoek.

In de lasersnijmachine (Trotec) kan dan het beginpunt (waar de linkerboven hoek van de selectie zal komen) aangegeven worden met de rode laser marker. In de Trotec software wordt dit punt weergegeven met een paskruis op het Trotec-werkveld van 60x30cm. Na het openen van de tekening (selectie van de te snijden/graveren vormen) in de Trotec-software kan de linkerbovenhoek van dit vlak naar het paskruis gesleept worden. Daar zal de laser dan de vormen gaan uitsnijden of graveren.

Etc.

undo

Ctrl+Z

redo

Shift+Ctrl+Z